“Bądź asertywna”. “Naucz się mówić nie”. Często można usłyszeć takie teksty, nawet nie bezpośrednio skierowane do nas. Jednak funkcjonują w naszej świadomości, bo moda na asertywność w Polsce trwa już od przeszło 20 lat. Pamiętam z dzieciństwa rozmowy, książki o tej asertywności. Pojęcie było mi tak dobrze znane, że długo nie wgłębiałam się w temat, o co z nią właściwie chodzi. Po przeczytaniu kilku książek i różnych doświadczeniach zobaczyłam, jak bardzo powierzchowny obraz jest zakłamany. Przede wszystkim, nie chodzi tylko o mówienie “nie”, ale wyrażanie siebie. Po drugie można być osobą wrażliwą, kobiecą i jednocześnie asertywną. Bycie asertywną kobietą jest dla każdej z nas, nie dla jakiś herosek. Wystarczy poznać kilka zasad i powoli je wdrożyć w codzienność, bez wielkich słów i gestów. Po prostu.
podstawowe zasady asertywności
Jeden z amerykańskich psychologów, przyjmujący na Manhattanie sformułował prawa człowieka. Właśnie do tych praw warto się odwołać w kontekście siebie samej. Kto ma pilnować naszych, praw przestrzegać ich, jak same tego nie zrobimy? To jest zadanie każdej kobiety, każdego człowieka. Jeśli jesteśmy dziećmi – to zadanie rodziców, też, żeby pozwolić dziecku bronić siebie, swojego terytorium.
Prawa człowieka napisane przez Herberta Fensterheima idą nawet krok dalej. Co może być na początku kontrowersyjne dla osób “dobrze wychowanych”, które swoje podstawowe potrzeby zawsze stawiają w drugiej kolejności za pragnieniami innych osób.
No właśnie, co w tym kontekście oznacza “ranić”? Wywoływać niezadowolenie, niezgodę, osąd. Dla mnie to prawo jest bardzo uwalniające, bo latami próbowałam nikogo nie urazić byciem sobą. I doprowadziło mnie to do zagubienia tożsamości. Od jakiegoś czasu, na szczęście, ją odkrywam na nowo, ale ten proces trwa.
To prawo jest super, otwiera sporo bramek. Czasem nie prosimy kogoś o przysługę, bo “nie wypada” – cokolwiek to znaczy, bo “głupio” lub z innych niejasnych dla nas samych powodów. Jeśli się chwilę zastanowić to okazuje się, że argumenty na nie, nie mają racji bytu. Sprawa staje się prosta – ja proszę kogoś o coś dla mnie istotnego i mogę usłyszeć “nie”. Wiem, że ta osoba ma do tego prawo. Co jest wygodne dla pytającego, bo nie muszę podejmować tej decyzji w swoim monologu wewnętrznym za tę osobę.
Co to jest asertywność?
W byciu asertywną chodzi o to, żeby wyrażać siebie w relacji różnymi osobami. Możesz bronić swoich praw, swojego zdania i psychologicznego terytorium. Chodzi o to, żeby w związku z tym nie odczuwać lęku. Postawa asertywna jest mocno powiązana z poczuciem, że jestem okej w stosunku do świata. Mam do siebie i do innych ludzi szacunek. Nie jest cecha wrodzona, ale to dobra wiadomość. W każdym momencie możesz zacząć być asertywna. Jeśli nie wiesz czy jakieś zachowanie lub słowa były asertywne, to zastanów się, czy ta sytuacja zwiększyła w jakimś stopniu szacunek do samej siebie.
inspirująca książka o byciu asertywną
Koniecznie zajrzyj do “Stanowczo, łagodnie i bez lęku” Marii Król-Fijewskiej. Ta pozycja to majstersztyk. Jest krótka, napisana prostym językiem, na końcu ma test (co uwielbiam w książkach), za pomocą którego możesz zobaczyć czy jesteś asertywna. To tak zwana mapa asertywności. Dotyczy takich sfer jak obrona swoich praw, kontakty towarzyskie, wyrażanie oraz przyjmowanie krytyki i pochwał. Także wyrażania próśb, uczuć i opinii czy wystąpień publicznych. Dzięki tym pytaniom dowiesz się jakie obszary pozostały jeszcze do pracy.
Asertywność w praktyce
Bardzo ważnym elementem tej książki są praktyczne rady, jak sobie radzić, co mówić w konkretnych sytuacjach. Rozważania dotyczą między innymi przyjmowania krytycznych ocen, nawiązywanie kontaktów towarzyskich, zakłopotania czy wyrażania gniewu. Jest to taki zeszyt ćwiczeń asertywności. Dowiemy się między innymi, jak asertywnie odmówić.
Nie, nie pójdę dziś z Tobą do kina. Zaplanowałam sobie dzisiejsze popołudnie w inny sposób.
Stwierdzenie jest uczciwe oraz stanowcze. Pojawiło się też słowo nie. Jasno informujemy naszego rozmówce o swoich zamiarach. Bez wymówek czy robienia złudnej nadziei. Odmowa zawiera też wyjaśnienie, dlaczego podejmujemy taką decyzję. Można dodać informację kiedy nam pasuje wyjście w przyszłości.
Autorka porusza również bardzo istotny temat monologu wewnętrznego, który dobrze by było, gdyby działał na naszą korzyść. Nie wszystkie myśli w naszej głowie są naszego autorstwa, choć pozornie tak może się właśnie wydawać. Czasem przez lata bezrefleksyjnie powtarzamy krzywdzące opinie o nas samych. Jeśli zauważymy, które teksty podcinają nam skrzydła i nie pozwalają na bycie asertywnymi, to będzie pierwszy krok do zmiany. Pamiętaj, że na asertywność nigdy nie jest za późno.
